Co to jest obrzęk? Jakie są przyczyny powstawania obrzęku?

Obrzęk jest to wysięk płynu zawartego w naczyniach włosowatych lub limfatycznych do przestrzeni międzykomórkowej w tkankach naszego organizmu. 

Opuchlizna miejscowa może powstać w wyniku:

1. zwiększonej przepuszczalności ściany naczynia (np. w stanie zapalnym lub w alergii). Wówczas na ścianę naczynia działają substancje, które ją uszkadzają, a naczynie się rozszerza, przez co płyn łatwiej wydostaje się na zewnątrz;
2. wzrostu ciśnienia w części naczynia na skutek obecności przeszkody, która tamuje przepływ krwi w naczyniu (np. w zakrzepicy, długotrwały ucisk z zewnątrz), przez co więcej płynu jest wyciskane przez ścianę na zewnątrz naczynia;
3. zwolnieniu przepływu w naczyniu, gdzie ciśnienie wewnątrz całego naczynia rośnie przez niewydolność serca lub niewydolność żylną,
4. rozrzedzenia płynu, tzn. jego skład jest nieprawidłowy, ubogi w białka (tzn. niskie ciśnienie onkotyczne) i/lub z nieprawidłowym stężeniem elektrolitów (tzn. niskie ciśnienie osmotyczne). Np. w niektórych chorobach wątroby i nerek lub niedożywieniu, anoreksji.

Jeśli obrzęk dotyczy jedynie małej części ciała mówimy o obrzęku miejscowym, którego warto poddać dalszej diagnostyce. Wyróżnia się wiele przyczyn obrzęków miejscowych, które mogą być spowodowane:

1. reakcją alergiczną– takiemu obrzękowi często towarzyszy swędzenie i drobna wysypka, która dość szybko pojawia się i znika.
2. reakcją zapalną – taki obrzęk jest czerwony, ciepły i bolesny. Może wystąpić po urazie, dookoła rany, w miejscach ukąszeń owadów, oparzeń posłonecznych, a także w niektórych chorobach autoimmunologicznych (jak np. reumatoidalne zapalenie stawów);
3. niewydolnością żylną – takie obrzęki wynikają z cofania się krwi i utrudnionego przepływu w niewydolnych, poszerzonych żyłach. Najczęściej w takiej sytuacji obrzęk jest największy wieczorem, po długim staniu, a znika po nocy, towarzyszą mu poszerzone żyły powierzchowne kończyn dolnych (żylaki);
4. zakrzepicą – najczęściej dochodzi do zakrzepicy żył powierzchownych kończyn dolnych (żylaków), która nie jest niebezpieczna dla życia. Może też jednak wystąpić tzw. zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych (żylna choroba zakrzepowo-zatorowa), która stanowi poważne niebezpieczeństwo i w razie jej podejrzenia należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem;
5. utrudnionym  odpływem chłonki – może tak się zdarzyć, jeśli przepływ przez naczynia jest utrudniony przez guz (nowotwór) lub zrosty (po operacji lub radio- czy chemioterapii). Powodują go też niektóre rzadkie choroby zakaźne;
6. obrzękiem naczynioruchowym – jest to nagły, często niejasnego pochodzenia, miejscowy obrzęk okolic np. twarzy, bez zaczerwienienia, wysypki ani bólu, który pojawia się i znika. Może być wywołany wrodzonym defektem genetycznym lub przyjmowaniem niektórych leków.

Leczenie fizjoterapeutyczne w przypadku obrzęków kończyny dolnej jest przeciwwskazane bezwzględnie w przypadku:

-zakrzepicy żył głębokich i zapalenie tkanki podskórnej.

Oraz względnie:

– w zaawansowanej niewydolności serca, upośledzenie krążenia obwodowego, cukrzycy z objawami neuropatii cukrzycowej.

Skutecznymi sposobami leczenia obrzęków limfatycznych są różne techniki tradycyjnej fizjoterapii wymienione poniżej:

– manualny drenaż limfatyczny,

– bandażowanie wielowarstwowe,

– kompresja pneumatyczna,

– ćwiczenia wspomagające odpływ chłonki. 

Oraz nowoczesne techniki fizjoterapii, które mają coraz częstsze zastosowanie przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów:

– Techniki powięziowe polegające na rozciąganiu skóry, tkanki łącznej podskórnej oraz powięzi głębokiej pozwalają na przywrócenie prawidłowej przesuwalności powięzi.  Pozwala to na redukcję dolegliwości bólowych, a ponadto może wpływać na usprawnienie przepływu chłonnego i dzięki temu redukować obrzęk.

– Kinesiology Taping : W metodzie tej wykorzystuje się specjalne plastry o parametrach zbliżonych do właściwości ludzkiej skóry. Odpowiedni sposób aplikacji rozciągliwego plastra, nieograniczającego ruchomości stawowej, powoduje minimalne uniesienie skóry i uwolnienie przestrzeni dla przepływu krwi i chłonki. Ponadto poprzez zastosowanie odpowiednich aplikacji mięśniowych i powięziowych można uzyskać normalizację napięcia mięśniowego, co również potencjalnie może wpływać na usprawnienie odpływu chłonki.

– Techniki energizacji mięśniowych: (poizometryczna relaksacja mięśni) obniżających napięcie mięśniowe, hamowanie zwrotne, pizolityczny skurcz ekscentryczny.

Sprawdź więcej naszych artykułów: blog.
Obserwuj nas na Facebooku i Instagramie i YouTube!